Nükleik Asitler

Asit özellikli oldukları ve ilk kez çekirdekte (nukleus) tespit edildikleri için bu ismi almışlardır. Monomerleri nukleotit olan polimer zincirlerdir. Kalıtım birimi olan genleri oluştururlar. Nukleik asitlerin temel iki tipi vardır. Birincisi beş karbonlu şekeri riboz olan ribonukleik asit (RNA), diğeri ise beş karbonlu şekeri deoksiriboz olan deoksiribonukleik asit (DNA)’ tir.

DNA, hücrenin çekirdeğindeki kromozomlarda genlerin yapısında, mitokondrilerde ayrıca bitki hücrelerinde kloroplastlarda bulunur. Biyolojik bilginin ana deposudur. RNA ise çekirdekcik (nukleolus)te, ribozomlarda ve az miktarda da hücrenin diğer kısımlarında bulunur.

Nukleik asitler nukleotid adı verilen birimlerden meydana gelirler. Bir nukleotid azotlu bir organik baz, beş karbonlu şeker ve fosforik asit’ten oluşur. Organik bazlar Purin ve pirimidin bazları olmak üzere iki gruptur (Şekil 1.5). Purin bazları her iki nukleik asitte de adenin (A) ve guanin (G), pirimidin bazları ise DNA’da sitozin (C) ve timin (T); RNA da ise sitozin ve urasil (U) dir. RNA’nın şekeri riboz, DNA’nın şekeri ise deoksiribozdur. RNA tek nukleotid zincirinden meydana gelirken DNA iki nukleotid dizisinden oluşur. Bir nukleotid ribozu kendinden sonraki nukleotidin fosfat grubuyla bağ yaparak (yine aradan bir su molekülünün ayrılmasıyla), nukleik asit dizisini oluşturur. Bir nukleik asidin özgüllüğü dört çeşit nukleotidin bu dizilimi ile ortaya çıkar (Şekil 1.7). DNA’da iki nukleotid zincirinin karşılıklı gelen iki bazı (purin A ile pidimidin T; purin G ile pirimidin C) arasında H bağları kurularak iki zincir bir arada tutulur. Sonuçta, bu iki zincirli molekül sarmal şekilde kıvrılarak Watson_Crick modeli dediğimiz yapıyı ortaya çıkarır.

Protein sentezinde görev alan RNA’ların Messenger RNA (m-RNA), transfer RNA (t-RNA) ve ribozomal RNA (r-RNA) gibi çeşitleri vardır. M-RNA, DNA şifrelerini ribozomlara taşır. T-RNA lar ise, protein sentezi sırasında amino asit taşıyıcılığı yaparlar. r-RNA isminden de anlaşılacağı gibi ribozomların yapısal elementi olarak görev yapar.