Meb Yayınları 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Çözümleri ve Cevapları Sayfa 97

15.03.2020

741

A⁺

A^-

Meb Yayınları 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Çözümleri ve Cevapları Sayfa 97

Hücre Organelleri

Tek ve çok hücreli tüm canlılarda sitoplazma içerisinde, yaşamsal faaliyetleri gerçekleştiren ve organel adı verilen özelleşmiş yapılar bulunur. Prokaryot hücreler, sadece zarsız bir organel olan ribozoma sahiptir. Ökaryot hücreler ise farklı görev ve fonksiyonlar için özelleşmiş zarsız, tek ve çift katlı zara sahip organeller içerir.

Hücrenin tipine, beslenme şekline, yaşına göre organel çeşitleri ve sayıları değişebilir. Bitki ve hayvan hücrelerinin temel yapıları aynı olmasına rağmen bu hücrelerde farklı fonksiyonları yürütebilen organeller bulunabilir.

Ribozom

Protein moleküllerinin sentezi, hücrenin en küçük ve zarsız organelleri olan ribozomlarında gerçekleşir. Büyük ve küçük olmak üzere iki alt birimden meydana gelen ribozomlar, tüm prokaryot ve ökaryot hücrelerde bulunur.

Ökaryot hücrelerin ribozomları, prokaryot hücrelerin ribozomlarından biraz daha büyüktür. Prokaryot hücrede ribozomlar, sitoplazmada serbest hâlde bulunur. Ökaryot hücrelerde ribozomlar; sitoplazmada serbest hâlde, granüllü endoplazmik retikulumlar ile çekirdek zarlarının dış yüzeyinde, mitokondri ve plastitlerde bulunur. Ribozom sayısı salgı yapan hücrelerde daha fazladır. rRNA ve proteinden oluşan ribozomlar, ökaryot hücrelerin çekirdekçiğinde sentezlenir.

Endoplazmik Retikulum

Hücre zarından başlayıp çekirdek zarına kadar uzanan hücre içi kanallar sistemidir. Çekirdek zarı endoplazmik retikulum zarlarının devamıdır. Endoplazmik retikulumlar hemen hemen bütün ökaryot hücrelerde bulunur.

Bazı endoplazmik retikulumların zarları üzerinde ribozomlar bulunabilir. Ribozom bulunduranlara granüllü endoplazmik retikulum, bulundurmayanlara granülsüz (düz) endoplazmik retikulum denir.

ARAŞTIRINIZ

Bakterilerden kaynaklanan hastalıkların tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin ribozomların çalışma mekanizmalarını nasıl etkilediğini araştırınız.

Bakterilerden kaynaklanan hastalıkların tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin ribozomlarına bağlanarak protein sentezini inhibe ederler. Böylelikle bakterilerin metabolizmaları bozulur ve yapıları yok olur.

Bakterilerin ribozomları 70 S ribozomudur ve insanlardaki ribozoma göre antibiyotiklere duyarlılığı daha fazladır.